Waarom experimenten en prototypes helemaal niet duur (mogen) zijn

Glanzende kaartensets laten drukken, een karakteristieke zaal afhuren voor een evenement, developers inhuren om complete websites of apps te bouwen… Soms zie ik begrotingen voorbij komen voor prototypes die gelijkstaan aan mijn halve jaaromzet. Dat hoeft echt niet zo. Sterker nog: ik raad het af.

“Je eerste prototype mag een euro kosten”*

Ik hoorde laatst deze zin, ik weet helaas niet meer waar, maar het is wel een heel goed advies. Een veelvoud, zeg 10 euro, mag ook nog wel. Maar blut gaan op een prototype hoeft en mag echt niet.

Waarom je je prototype zo goedkoop mogelijk moet houden? Allereerst: het zorgt ervoor dat je simpeler gaat denken. Het kost je (meestal) minder tijd en je investering is letterlijk kleiner. Je gaat je daardoor minder hechten aan je prototype en luistert beter naar feedback.

Daarnaast mogen je proefpersonen best weten dat het om een experiment of prototype gaat. Ze durven dan ook echte feedback te geven (want ze weten dat je er niet veel tijd in hebt gestoken). En: ze reageren op de inhoud van je experiment, niet op de vormgeving.

Trouwens, een prototype bouwen voor een paar euro. Dat kan en mag altijd. Maar als je duizenden euro's nodig hebt, gaan je stakeholders wellicht steigeren.

*Mocht jij de bron zijn? Laat het me weten!

Prototype uit één van mijn cursussen voor een nieuwe manier van solliciteren - in een schoenendoos

Hoe doe je dat dan? Goedkope experimenten

Bedenk eerst wat je écht wilt testen en zet daarop in. Dat zorgt ervoor dat je experiment beperkt blijft en je niet allerlei randzaken meeneemt die nog niet belangrijk zijn. Kijk vervolgens hoe je dit zo simpel mogelijk kunt doen.

Hieronder vind je drie recente voorbeelden:

Prototype van een AI-tool

Voor Club PINO ontwikkelde ik (ja, je leest het goed: ik) een AI-tool die journalisten moet helpen in hun dagelijkse praktijk. Wat we wilden weten was:

1. Zit de doelgroep hierop te wachten?

2. Wat voor vragen zouden ze stellen aan deze tool?

   
   

Het prototype bestond uit een custom ChatGPT, gebaseerd op een grote kennisdatabase die we al hadden. De instructies liet ik door ChatGPT zelf schrijven. Op een journalistiek festival stonden we (gratis) met een standje. Daar hingen posters om aanwezigen te wijzen op onze test. De avatar (het plaatje) en de posters maakten we in Canva (gratis).

Daarnaast plaatsten we een link naar dit prototype op onze website. Zo konden we meten hoeveel mensen doorklikten naar het prototype.

• Kosten: €23 per maand voor een ChatGPT Plus-abonnement + €6 voor het printen van posters in de bibliotheek

• Tijdsinvestering voor het ontwikkelen van het prototype: ± 1,5 dag

• Geleerd (en dus bespaard): We ontdekten ook de onhebbelijkheden van ChatGPT en besloten over te stappen op een andere tool. Gelukkig maar dat we geen uitgebreide versie hadden gebouwd – dat had ons veel meer geld gekost!

Ontwikkelen van een reflectieve workshop inclusief canvas en kaartspel

Voor het SvdJ ontwikkelde ik een reflectieve workshop voor lokale mediaredacties. De gehele workshop werd als prototype getest tijdens een coachingsdag. De vijf deelnemende redacties wisten dat het de eerste keer was dat deze workshop werd gegeven en dat ze feedback mochten geven (graag zelfs) op de uitvoering.

Tijdens de workshop stond een canvas centraal dat nog nooit eerder was gebruikt. Van tevoren hadden we wat gebakkeleid over de vorm (niet de vormgeving dus) en besloten we er één te kiezen voor de test. Ook gaven we de redacties een ‘kaartspel’ met inspirerende voorbeelden uit de praktijk.

Dit kaartspel was gebaseerd op een zelfontwikkelde Excellijst die we uploaden in Canva. Daar werd de lijst geconverteerd naar kaartjes die heel basic waren opgemaakt. Hoe dat moest, had ik aan ChatGPT gevraagd. De kaartjes printten we in een copyshop op wat dikkere A4’tjes. Helaas was er geen snijmachine aanwezig, dus mijn collega ze met de hand knippen. Het canvas werd op A3-formaat geprint.

• Kosten: €30 voor printwerk

• Tijdsbesteding voor het ontwikkelen van het prototype: kaartjes maken inclusief knippen 2 uur + naar de copyshop fietsen

• Geleerd (en dus bespaard): het canvas werkte goed, maar er moeten wat kleine dingen getweakt worden. De kaarten werkten ook goed: ze maakten sorteren en kiezen makkelijker. Maar er waren te veel kaartjes. Voor een volgende ronde moeten we een betere selectie maken. Gelukkig maar dat ze niet mooi gedrukt in een vormgegeven doosje zaten.

Onze 'hypermoderne' nog niet geknipte kaartenset

Evenement voor coaches

Al een tijdje geleden ontwikkelde ik voor Psychologie Magazine wat nu Coachfinder is geworden. We merkten na tientallen mini-experimenten dat we iets te pakken hadden en wilden onze bevindingen delen met coaches – én ontdekken of ze lid wilden worden van ons nieuwe netwerk.

Daarom besloten we een aantal kleinschalige evenementen te organiseren om te zien of ons netwerk zó aantrekkelijk was dat coaches daadwerkelijk kwamen opdagen. Het evenement zelf hadden we heel groot kunnen maken, maar we hielden het beperkt: een presentatie met onze resultaten en ideeën, en een netwerkborrel.

Dat deden we op drie locaties: onze eigen kantine in Amsterdam (gratis), een werfkelder in Utrecht die nog een opening van twee uur had en in een café van een vriend van een redacteur in Arnhem.

• Kosten voor drie evenementen: ± €1500 voor locaties en catering. Een experiment dat volgt op zo’n reeks eerdere experimenten mag al iets meer kosten, maar nog steeds viel het mee – zeker omdat we onze connecties gebruikten.

• Tijdsbesteding: locaties regelen, presentatie voorbereiden en promotie maken via onze eigen kanalen ± 1 week

• Geleerd: waar we voorheen dachten dat coaches op zoek waren naar klanten, bleken ze vooral op zoek naar elkaar. Gelukkig hadden we geen dure keynote speakers uitgenodigd, de coaches hadden genoeg aan met elkaar sparren en spuien.

  
  

Kortom: denk praktisch na over je prototypes

Hoe kun je iets testen zonder dat het veel geld kost? Vraag het desnoods aan een AI-tool om met je mee te denken. Geef posters vorm met AI of in Canva. Ga eventueel met karton of LEGO aan de slag. Gebruik voor apps en websites snelle prototypingsoftware zoals Justinmind of Umso. Organiseer evenementen simpel en op goedkope locaties. Ga na of je zelf kunt presenteren of faciliteren, in plaats van dure mensen in te schakelen. En als je die dure mensen toch echt nodig hebt, vraag dan of ze het voor je test willen doen tegen een lager tarief.

En tenslotte: laat proefpersonen weten dat het een test is en dat het nog niet perfect hoeft te zijn.

Inspiratie nodig? Neem contact met me op!